YÛSUF PEYGAMBER KISSASI ÜZERİNDEN ÇOCUKLAR ARASI SEVGİDE ADÂLET

Hz. Yûsuf kıssasının en önemli ve çocuk eğitiminde göz önünde bulundurulması gereken taraflarından birisi de babaların çocuklar arasında sevgiyi eşitçe hissettirmeleridir. Şâyet bu sevgi eşit hissettirilmezse âile içi kavgalar ve hasetlikler tezâhür edebilir. Çocuklar birbirlerine düşerler. Hz. Yâkub, oğlu Yûsuf’u diğer çocuklarından daha çok sevmiş ve bu sevgi farkını diğer çocuklarına fiilî biçimde göstermiştir. Babalarının sevgilerini elde etmek isteyen kardeşler Hz. Yûsuf’a tuzak kurmuşlardır. Bu kıssadan mülhem âile reislerinin, anaların ve velâyet konumunda olan büyüklerin sevgi derecelerini çocuklara fark ettirmemeleri önemli bir davranıştır. Hiç kimse sevgide kendisine bir ortağın çıkmasını veya kendisinin tamâmen dışlanmasını istemez. Yûsuf’un kardeşleri, esâsında onun yerini almak istiyorlardı.¹ Yûsuf’un sağlığında bunu mümkün görmediklerinden onu ortadan kaldırmayı düşündüler. Bu emellerine ulaşabilmek için de türlü entrikalar tasarladılar ve sonunda kır gezisi planlayıp kardeşlerini kuyuya attılar ve akşam olup evlerine dönünce de babalarına “Yûsuf’u kurt yedi.” diye yalan söylediler. Çocuklar “kurt yedi” hikâyesini belki tasarlamamışlardı. Hz. Yâkub’un gördüğü bir rüyânın tesirinde kalarak² verdiği şu tüyo onları böyle bir yalana sevk etmiştir: “قَالَ إِنِّي لَيَحْزُنُنِي أَن تَذْهَبُواْ بِهِ وَأَخَافُ أَن يَأْكُلَهُ الذِّئْبُ وَأَنتُمْ عَنْهُ غَافِلُونَ” “Doğrusu, o'nu götürmeniz beni kaygılandırıyor” diye karşılık verdi (Yâkub) “gözden uzak tuttuğunuz bir anda o'nu kurdun kapmasından korkuyorum!”³ Bu olay gösteriyor ki ana-babaların kötülüğe kapı aralayacak şekilde çocuklarının akıllarına bâzı fikirleri düşürmeleri doğru değildir. Hz. Yâkub üzerinden verilen bu örnek tüm zamanlar için geçerlidir.

“فَلَمَّا ذَهَبُواْ بِهِ وَأَجْمَعُواْ أَن يَجْعَلُوهُ فِي غَيَابَةِ الْجُبِ” “Derken, (babalarını râzı edip) Yûsuf’u yanlarında götürdüler ve O’nu kuyunun derinliklerine bırakma üzerinde mutâbakata vardılar.”⁴ âyeti, Hz. Yûsuf’un kardeşlerindeki kıskançlığın ve hasedin hangi boyutlarda olduğunu göstermektedir. Bu durumda Hz. Peygamber’in şu uyarısını bütün ana-babaların iyi düşünmeleri şarttır: “Allâh’a karşı takvâlı olun ve çocuklarınız arasında adâletli davranın.”⁵ Hz. Peygamber (sav) çocuklar arasında husûmet olmaması için adâlet prensibine o kadar değer vermiş ki sevgi gösterisinde adâleti gözetemeyen bir sahabîsine “çocuklarınıza karşı öpücüklerinizde bile âdil olunuz”⁶uyarısını yapmıştır. Eğer çocuklar bu duyguların somut göstergeleri üzere büyüyecek olurlarsa en azından aralarında şiddetli geçimsizlikler olmaz.

Dipnotlar

¹ Bk. Yûsuf 12 / 9.

² Begavî, Meâlim’u-t Tenzil (muhtasar), s. 444.

³ Yûsuf 12 / 13.

⁴ Yûsuf 12 / 15.

⁵ Aclunî, Keşf’ü-l Hafa, c. I, s. 43.

⁶ Abdürrezzak, Musannef, c. IX, s. 100.