Hikmet Ehli Olabildik Mi?

Hikmet, Yüce Allâh’ın mü’min kullarından sâlih olanlara vermiş olduğu bir nurdur. Hikmet sâyesinde insan doğruyu yanlıştan ayırt eder. Hz. Peygamber (sav), hikmet nûrunun kaynağının dinde ihlâs olduğunu belirtmiş ve şöyle buyurmuştur: “Kim ki kırk gün, dîni en içten bir şekilde Allah için ihlâslı olarak yaşarsa kalbindeki hikmet pınarları, dilinde (konuşmalarında) ortaya çıkar.”¹

Kur’ân-ı Kerîm kavramları konusunda derin araştırmalar yapan Muhammed el-Behiy hikmetle ilgili çeşitli tanımlar yaptıktan sonra İsrâ Sûresi’ndeki: “Bunlar, Rabbinin sana vahiy etmiş olduğu hikmetlerden bir kısmıdır…”²âyetinden yola çıkarak, âyetin öncesinde tek tek sayılan şu davranışların da hikmet olduğunu vurgulamıştır:

1- Yalnızca Allâh’a ibâdet edip O’na ibâdette hiçbir varlığı ortak koşmamak;

2- Anneye ve babaya şerîatin emrettiği çerçevede iyilikle muâmelede bulunmak;

3- Yakın akrabâların, yetimlerin ve fakirlerin üzerimizdeki haklarını edâ etmek;

4- Şahsî harcamalarında dengeli davranıp cimrilikten ve israftan kaçınmak;

5- Anne ve babaların fakirlik korkusu ile çocuklarını öldürmemeleri;

6- Zinânın her türlüsünden uzak durup zinâya yaklaştıracak davranışlardan kaçınmak;

7- Hiçbir cana haksız yere tecâvüz etmemek; öldürmemek;

8- Yetimlerin ve güçsüzlerin mallarına haksız yere yaklaşmamak; yememek;

9- Verilen sözleri yerine getirmek;

10- Her türlü muâmelede adâleti gözetip hak ve sorumluluklara riâyet etmek;

11- İnsanların gizliliklerini araştırmamak ve kendisini ilgilendirmeyen şeylerin peşine düşmemek;

12- Yürüyüşte ve davranışta alçak gönüllü olup kibirlenmemektir.

Bütün bu anlatılanlardan sonra hikmeti tanımlarsak; vahyi hayâtın merkezine alarak, îmân edilen peygamberin önderliğinde ibâdet etmek ve ibâdetle nitelikli bir ömür sürüp helâller ve haramlar husûsunda titiz davranmak; elde edilen ilâhî nûr ile eşyânın hakîkatine ermek; hakkı hak, bâtılı bâtıl olarak bilmektir. Olaylara risâlet misyonuyla bakabilmektir. Her atılan adımda Allah beni görüyor ve biliyor bilinciyle hayâta anlam vermektir.

Dipnotlar:

¹ Dârimî, Ebu Muhammed Abdullah b. Abdurrahman, es- Sünen, c. I, s. 359.

² İsrâ 17 / 39.